Laqadja akum rasulum


web stats

Sabtu, 15 Februari 2025

HUKUM TAJWID LENGKAP

HUKUM TAJWID LENGKAP

1. Hukum Nun Sukun dan Tanwin

Hukum ini berlaku saat nun sukun (نْ) atau tanwin (ـً ـٌ ـٍ) bertemu dengan huruf-huruf tertentu.

  • Izh-har (إظهار) → Dibaca jelas tanpa dengung
    • Hurufnya: ء هـ ع ح غ خ
    • Contoh: مِنْهُminhu
  • Idgham (إدغام) → Dilebur ke huruf setelahnya
    • Idgham Bighunnah (dengan dengung): ي ن م ويَوْمًا نُدْعَى (yawman nud’ā)
    • Idgham Bilaghunnah (tanpa dengung): ل رمِن رَّبِّهِمْ (mir rabbihim)
  • Ikhfa (إخفاء) → Dibaca samar dengan dengung
    • Hurufnya: ت ث ج د ذ ز س ش ص ض ط ظ ف ق ك
    • Contoh: مِنْ شَرِّmin syarri
  • Iqlab (إقلاب) → Berubah menjadi bunyi "م" (mim) dengan dengung
    • Hanya satu huruf: ب
    • Contoh: مِنْ بَعْدِmim ba’di

2. Hukum Mim Sukun

Hukum ini berlaku saat mim sukun (مْ) bertemu dengan huruf lain.

  • Izh-har Syafawi (إظهار شفوي) → Dibaca jelas tanpa dengung
    • Hurufnya: semua huruf kecuali ب dan م
    • Contoh: عَلَيْهِمْ كِتَابٌ‘alaihim kitābun
  • Idgham Mimi (إدغام متماثلين صغير) → Mim sukun bertemu م → dibaca lebur dengan dengung
    • Contoh: لَكُمْ مَّاlakum mā
  • Ikhfa Syafawi (إخفاء شفوي) → Mim sukun bertemu ب → dibaca samar dengan dengung
    • Contoh: يَعْتَصِمْ بِاللَّهِya‘taṣim billāh

3. Hukum Mad (Panjang Bacaan)

Hukum ini berlaku pada huruf-huruf mad: ا و ي yang didahului huruf berharakat fathah, dhammah, atau kasrah.

  • Mad Thabi'i (Asli) → Panjang 2 harakat
    • Contoh: قَالَqāla
  • Mad Wajib Muttasil → Mad bertemu hamzah dalam satu kata4–5 harakat
    • Contoh: السَّمَاءas-samā’
  • Mad Jaiz Munfasil → Mad bertemu hamzah dalam kata terpisah2–5 harakat
    • Contoh: يَا أَيُّهَاyā ayyuhā
  • Mad Aridh Lissukun → Mad di akhir kata bertemu huruf sukun akibat waqaf → 2–6 harakat
    • Contoh: نَسْتَعِينُnasta‘īn
  • Mad Badal → Huruf mad berasal dari hamzah yang berubah menjadi mad2 harakat
    • Contoh: إِيمَانًاīmānan
  • Mad Lazim (Kalimi & Harfi) → Panjang tetap 6 harakat
    • Contoh: وَلَا الضَّالِّينَwalā aḍ-ḍāllīn

4. Hukum Lam Ta’rif (ال)

Berlaku untuk kata yang diawali ال (Alif Lam).

  • Idgham Syamsiyah → "Lam" tidak dibaca jelas, melebur ke huruf setelahnya
    • Hurufnya: ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن
    • Contoh: الشَّمْسُasy-syamsu
  • Izh-har Qamariyah → "Lam" dibaca jelas
    • Hurufnya: ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك م هـ و ي
    • Contoh: القمرal-qamar

5. Hukum Ra' (ر)

Berlaku untuk huruf ر (ra) yang bisa dibaca tebal (tafkhim) atau tipis (tarqiq).

  • Dibaca Tebal jika:
    • Berharakat fathah atau dhammahرَحْمَةٌ (raḥmatun)
    • Sukun setelah huruf berharakat fathah/dhammah → القُرْآن (al-qur’ān)
  • Dibaca Tipis jika:
    • Berharakat kasrahرِزْقٌ (rizqun)
    • Sukun setelah kasrah → فِرْعَوْنَ (fir‘awn)

6. Hukum Waqaf

Hukum ini berkaitan dengan cara berhenti saat membaca Al-Qur'an.

  • Waqaf Lazim (وقف لازم) → Harus berhenti
    • Ditandai dengan huruf م
  • Waqaf Jaiz (وقف جائز) → Boleh berhenti atau lanjut
    • Ditandai dengan huruf ج
  • Waqaf Muraqabah (وقف مراقبة) → Harus memilih satu dari dua waqaf
    • Ditandai dengan ۛ
  • Waqaf Taamm (وقف تامّ) → Berhenti pada akhir makna sempurna
  • Waqaf Kafi (وقف كاف) → Berhenti meski masih terkait makna
  • Waqaf Hasan (وقف حسن) → Berhenti pada akhir kalimat tapi tetap boleh dilanjutkan
  • Waqaf Qabih (وقف قبيح) → Tidak boleh berhenti karena bisa mengubah makna

Kesimpulan

Hukum tajwid sangat luas, tetapi secara garis besar mencakup:

  1. Hukum Nun Sukun & Tanwin (Izh-har, Idgham, Ikhfa, Iqlab)
  2. Hukum Mim Sukun (Izh-har Syafawi, Idgham Mimi, Ikhfa Syafawi)
  3. Hukum Mad (Mad Thabi’i, Mad Far’i)
  4. Hukum Lam Ta’rif (Idgham Syamsiyah, Izh-har Qamariyah)
  5. Hukum Ra' (Tafkhim & Tarqiq)
  6. Hukum Waqaf (Lazim, Jaiz, dll.)

Semua hukum ini bertujuan untuk membantu membaca Al-Qur'an dengan benar sesuai dengan kaidah yang diajarkan oleh Rasulullah saw.

Tidak ada komentar: